Körpələrdə burun tutulması barədə. Həkim Nərmin Əzizova

Körpələrdə burun tutulması barədə.

Körpələrdə burun tutulması burun daxilində toxumaların şişməsi və ya seliyin yığılması nəticəsində yaranır. Kiçik yaşlı uşaqlarda burun yolları təbii olaraq dar olur və 2–3 yaşa qədər uşaqlar öz burunlarını təmizləyə bilmədikləri üçün bu vəziyyət daha da ağırlaşa bilər.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, tənəffüs yolları infeksiyaları — burun tutulması ilə müşayiət olunan hallar da daxil olmaqla — dünya üzrə 5 yaşdan kiçik uşaqlarda ən çox rast gəlinən xəstəliklərdəndir. Xüsusən qış aylarında quru hava, ev tozu və mövsümi viruslar burun tutulması riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırır.

Əgər körpədə burnundan xırıltılı səslər gəlirsə, əmməkdə və ya yatmaqda çətinlik varsa, bu, burunun təmizlənməsinə ehtiyac olduğunu göstərir. Burun təmizliyini yeməkdən əvvəl və ya yatmadan əvvəl etmək məsləhətdir, çünki uşaqlarda burunla nəfəs alma çox vacibdir. Südəmər uşaqlar ilk aylarda əsasən burunla nəfəs alırlar.

Burun təmizləyərkən xüsusilə südəmər körpələrdə yüksək təzyiqdən istifadə etməməyə diqqət edin. Daha təhlükəsiz variant olaraq, damla və ya flakon şəklində olan burun məhlulları istifadə edin. Adətən hər burun dəliyinə təxminən 1 ml tövsiyə olunur. Əgər selik çoxdursa, əvvəlcə fizioloji məhlul ilə yuyun, sonra isə aspirator vasitəsilə təmizləyin.

Fizioloji məhlullar bədən mayelərinə uyğun olduğu üçün körpənin burun selikli qişasını qıcıqlandırmır və yenidoğulmuş dövrdən etibarən rahatlıqla istifadə oluna bilər. Hər burun dəliyinə 2–3 damcı damızdırıb, 30–60 saniyə gözləyin. Sonra körpəni üzü üstə çevirin. Bu zaman körpə asqıra və burnundakı selik öz-özünə xaric ola bilər.

Burun selikli qişasında olan kirpikli epitel hüceyrələri mikrobları tutub saxlayır. Burun tutulduqda isə bu qoruyucu mexanizm zəifləyir və mikrobların çoxalması asanlaşır. Bəzi valideynlər uşağın narahat olacağından ehtiyat edərək burun təmizləməkdən çəkinirlər. Ancaq bilməlidirlər ki, burun təmizlənmədikdə narahatlıq və infeksiya riski daha da artır.

Burun spreyləri seçərkən onların istifadə yaşına diqqət etmək vacibdir. Firmalara görə bu spreylər 3 aydan yuxarı və ya 2 yaşdan yuxarı uşaqlar üçün tövsiyə edilə bilər. Südəmər dövrdə isə sprey istifadəsi məsləhət görülmür. Əgər istifadə olunursa, mütləq yüksək təzyiq olmamasına diqqət edilməlidir.

Bəzi burun məhlullarının tərkibində yüksək duz konsentrasiyası və ya əlavə maddələr ola bilər. Xüsusən yenidoğulmuş körpələrdə istifadə etməzdən əvvəl mütləq həkiminizlə məsləhətləşin. Ən təhlükəsiz seçim sadə fizioloji məhluldan istifadə etməkdir.

Əgər burun tutulması müalicə olunmazsa, axıntı boğaza axaraq postnazal axıntıya səbəb ola bilər və nəticədə bronxit, pnevmoniya və ya orta qulaq iltihabı (otit media) inkişaf edə bilər. Bu səbəbdən burun dəniz suyu və ya okean suyu tərkibli məhlullarla tez-tez yuyulmalı və burun açıq saxlanılmalıdır.

Əgər burun tutulması ilə yanaşı qızdırma, təngnəfəslik, əmmədə zəiflik, aşırı narahatlıq və ya burun tutulması 2 həftədən çox davam edirsə, mütləq həkimə müraciət edin. Uzun müddət davam edən burun tutulması allergiya və ya infeksiya kimi daha ciddi problemlərin əlaməti ola bilər.

Maraqlı faktlar:

• Bütün dünyada, aparılan pediatrik araşdırmalara əsasən, körpələrin təxminən 80%-i ilk ilində burun tutulması ilə qarşılaşır.
• ÜST valideynlərə qapalı məkanlarda havanın keyfiyyətinə diqqət etməyi tövsiyə edir, çünki bu, uşaqlarda tənəffüs xəstəliklərinin qarşısını almağa kömək edir.
• Araşdırmalara görə, burunun müntəzəm olaraq fizioloji məhlul ilə yuyulması dərman istifadəsi ehtiyacını azaldır və orta qulaq iltihabı kimi ağırlaşmaların qarşısını alır.

Nərmin ƏZİZOVA