Pediatriya.az: Uşaqlarda Günvurma: Simptomlar və İlk Yardım.

Xəbərlər Yay ayları
29 İyul 2019

Günvurma nədir və necə yaranır?

Günvurma — uşağın uzun müddət birbaşa günəş şüaları altında qalması və ya çox isti və rütubətli mühitdə fiziki fəaliyyət göstərməsi nəticəsində orqanizmin temperatur nizamlama funksiyasının pozulmasıdır. Bu vəziyyət ciddi sağlamlıq problemi yaradaraq beyin ödemi, orqan çatışmazlığı və ölümə qədər apara bilər.

Dünya Səhiyyə Təşkilatına görə, xüsusən 5 yaşdan kiçik uşaqlar istiliyə qarşı daha həssasdırlar və günvurma riski yüksəkdir. Onların tənzimləyici mexanizmləri böyüklər qədər güclü inkişaf etməmişdir.

Uşaqlarda günvurma riskini artıran amillər:

  • Havanın çox isti və rütubətli olması

  • Birbaşa günəş şüasında uzun müddət qalmaq

  • Yetərli su içməmək

  • Sıx, tünd rəngli və nəfəs almayan paltarlar geyindirmək

  • İmmunitet zəifliyi və ya əvvəlki xəstəliklər

Günvurmanın Əsas Əlamətləri:

🟠 Bədən temperaturunun 39-40°C və ya daha çox yüksəlməsi
🟠 Əzələ qıcolmaları, gücsüzlük
🟠 Baş ağrısı, başgicəllənmə, yuxululuq
🟠 Əsəbilik, davranış dəyişiklikləri
🟠 Qusma, ürəkbulanma, qarın ağrısı
🟠 Tez nəbz, nəfəs darlığı
🟠 Dərinin isti və solğun olması, bəzən qızarma
🟠 Ağızda quruluq, susuzluq, göz yaşının və sidiyin azalması
🟠 Huşun qarışması, hətta halüsinasiyalar və bayılma (ağır formalar)

Valideynlər üçün Təcili Yardım Addımları

Uşağınızda yuxarıdakı əlamətlər varsa:

✅ Dərhal uşağı kölgəli, sərin və havadar yerə keçirin
✅ Üzərindəki artıq paltarları çıxarın
✅ Əgər huşu yerindədirsə, bol maye (sərin su, oral rehidratasiya məhlulları) verin
✅ Başına, sinəsinə və qasıq nahiyəsinə nəm-soyuq dəsmal qoyun
✅ Əgər mümkün olsa, ilıq duş qəbul etdirin
✅ Ayaqlarını bir az yuxarı qaldıraraq qan dövranını yaxşılaşdırın
✅ Əllərə və ayaqlara yumşaq masaj edin

Bu Əlamətlər Olduqda Mütləq Həkimə Müraciət Edin:

❗ Uşaq huşunu itiribsə və ya qarışıqdırsa
❗ Qusma və yüksək hərarət birlikdə müşahidə olunursa
❗ Qızdırma dərmanla düşmürsə və ya getdikcə yüksəlirsə
❗ 6 aydan kiçik uşaqlarda günvurma əlamətləri varsa

Etməməli Olduğunuz Səhvlər:

🚫 Huşsuz uşağa su və ya maye vermək – bu aspirasiya riskini artırır
🚫 Spirt və ya sirkə qoxulatmaq və bədənə çəkmək – zərərlidir
🚫 Ağır yeməklər vermək – mədəni yükləyə bilər
🚫 “Soyuq suya salmaq” kimi ani dəyişikliklər – şok yarada bilər

Günvurmadan Qorunma Yolları

☀️ Günəş altında 11:00–16:00 saatları arasında açıq havada qalmaqdan çəkinin
👒 Uşaqlara papaq, gün eynəyi və açıq rəngli, yüngül geyimlər geyindirin
💧 Bol maye qəbulunu təmin edin (xüsusilə oyun zamanı)
🌳 Açıq havada oyunları kölgədə təşkil edin
🧴 SPF 30+ günəş kremləri istifadə edin (6 aydan yuxarı uşaqlarda)

Nəticə

Uşaqlarda günvurma təhlükəli, amma qarşısı alına bilən bir haldır. Valideynlər təcili yardım əlamətlərini tanımalı və vaxtında müdaxilə etməyi bacarmalıdır. Uşağınızda günvurma şübhəsi varsa, gecikmədən həkimə müraciət edin.

Pediatriya.az