Uşaqlarda Üz Boyanması: Təhlükəsizlik və Tövsiyələr. Həkim Nərmin Əzizova
Uşaqların üzlərinin xüsusi boyalarla rənglənməsi son illərdə keçirilən əyləncə tədbirlərində geniş yayılmış bir fəaliyyətə çevrilmişdir. Adi doğum günü yığıncaqlarından karnavallara, festival və tədbirlərə qədər uşaqların üzlərinin rənglənməsi onların əyləncəsini artırır və yaradıcılıq qabiliyyətlərini inkişaf etdirir. Ancaq, valideynlər tərəfindən ən çox soruşulan suallardan biri, bu boyaların uşaqların dərisi üçün təhlükəsiz olub-olmamasıdır.
Üz boyalarının tərkibi və təhlükəsizlik məsələləri
Uşaqlar üçün hazırlanmış üz boyaları, adətən, gənc və həssas dəriyə uyğun şəkildə nəzərdə tutulur. Su əsaslı olan bu boyalar tətbiq edilməsi və yuyulması asan olan maddələrdən ibarətdir. Standart üz boyalarının tərkibində adətən aşağıdakı maddələr yer alır:
- Su: Üz boyalarının böyük əksəriyyəti su əsaslıdır. Bu, onların asan tətbiq edilməsini və çıxarılmasını təmin edir.
- Qliserin: Dərinin nəmlənməsini təmin edərək, boyanın hamar şəkildə yayılmasına kömək edir.
- Rəngləndiricilər: Üzə canlı rəng verən piqmentlərdir. Onlar təbii və ya sintetik ola bilər.
- Konservantlar: Boyanın uzun müddət təzə və bakteriyasız qalmasını təmin edir.
Mümkün zərərli maddələr və risklər
Buna baxmayaraq, bəzi üz boyalarında uşaqların dərisində qıcıqlanma və ya allergik reaksiyalara səbəb ola biləcək kimyəvi maddələr mövcuddur:
- Ətirlər: Xoş qoxu versə də, həssas dərili uşaqlarda qıcıqlanmalara səbəb ola bilər.
- Parabenlər: Bəzi hallarda allergik reaksiyalara yol aça bilər.
- Formaldehid: Əksər hallarda qoruyucu kimi istifadə edilir, lakin təhlükəli təsirləri ola bilər.
- Süni boyalar: Sintetik piqmentlər dəri reaksiyalarına səbəb ola bilər.
- Nikel: Bəzi piqmentlərdə rast gəlinir və allergik reaksiyalar törədə bilər.
Statistik məlumatlar və ÜST tövsiyələri
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatlarına əsasən, 3-10 yaş arası uşaqların 25%-ə qədəri əyləncə tədbirlərində üz boyamasından istifadə edir. Təəssüf ki, onların 5%-ində müxtəlif səpkilər, qızartılar və qaşınmalar müşahidə edilir. Bu səbəbdən ÜST, üz boyası alarkən etiket üzərində “hipoallergen”, “toksik olmayan” və “su əsaslı” olmasına diqqət yetirilməsini tövsiyə edir.
Təhlükəsizlik tövsiyələri
- Etiketləri diqqətlə oxuyun: Məhsulun hipoallergen və toksik olmayan olduğundan əmin olun.
- Dərinin kiçik bir sahəsində test edin: Boyanı tam istifadə etmədən öncə körpənin qolunun kiçik bir nahiyəsində yoxlayın.
- Göz və ağız nahiyəsindən uzaq saxlayın: Bu bölgələr daha həssas olduğundan qıcıqlanma riskini artırır.
- Yaxşı təmizləyin: Tədbir bitdikdən sonra boyanı isti su və yumşaq sabunla tamamilə təmizləyin.
- Yalnız təmiz fırça və aplikatorlardan istifadə edin: Bakterial infeksiyaların qarşısını almaq üçün.
Reaksiyalar halında görüləcək tədbirlər
- Boya dərhal çıxarılmalıdır: İlıq su və yumşaq sabunla təmizləyin.
- Sakitləşdirici losyon tətbiq edin: Aloe vera və ya təbii nəmləndiricilər qıcıqlanmanı azaldır.
- Dərini müşahidə edin: Əgər qızartı və ya qaşınma keçməzsə, həkim məsləhəti alın.
Nəticə
Üz boyası uşaqlar üçün əyləncəli və yaradıcılığı stimullaşdıran bir fəaliyyətdir. Lakin, təhlükəsizlik qaydalarına əməl etmək, yüksək keyfiyyətli məhsullardan istifadə etmək və allergik reaksiyalara qarşı diqqətli olmaq vacibdir. Beləliklə, həm uşaqların əylənməsi, həm də sağlamlıqlarının qorunması təmin oluna bilər.
Nərmin Əzizova
K.Y.Fərəcova adına Elmi-Tədqiqat Pediatriya İnstitutunun həkimi və dissertantı,
ATU-nun I Uşaq Xəstəlikləri kafedrasının əməkdaşı, Pediatriya.az saytının təsisçisi