Uşaqlarda Bağırsaq Qurd Xəstəlikləri. Həkim Nərmin Əzizova
Bağırsaq parazitar infeksiyaları çirkli su, qida və ya əllərlə bədənə daxil olan mikroskopik orqanizmlər tərəfindən törədilən xəstəliklərdir. Bu parazitlər bəzən simptomsuz keçə bilsə də, uşaqlarda tez-tez ciddi əlamətlər və sağlamlıq pozuntuları ilə müşahidə olunur.
Ümumdünya statistikası
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına (ÜST) görə dünyada 1.5 milyarddan çox insan — yəni dünya əhalisinin təxminən 24%-i torpaq yolu ilə ötürülən helmint infeksiyalarına yoluxub. Bu infeksiyalar xüsusilə gigiyena və sanitariya şəraiti zəif olan ölkələrdə uşaqlarda daha geniş yayılıb.
ÜST-nin məlumatına görə (2023):
- 267 milyon məktəbəqədər yaşda və
- 568 milyon məktəbli uşaq bağırsaq qurdlarının geniş yayıldığı ərazilərdə yaşayır.
Bu infeksiyalar qanazlığı, qidalanma pozğunluğu, fiziki və intellektual inkişafın ləngiməsi ilə nəticələnə bilər.
Ən çox rast gəlinən əlamətlər
- Təkrarlayan qarın ağrıları
- Qarında köp və qaz yığılması
- Gecə diş qıcırtısı və tüpürcək axması
- Anus nahiyəsində qaşınma
- Davamlı olmayan ishal və yumşaq nəcisləmə
- İştahasızlıq və ya əksinə – qeyri-adi iştah artımı
- Səhərlər ürəkbulanma və ağızda pis qoxu
- Dəri səpgiləri və qaşınma
- Çəkidə azalma və ya inkişafdan geri qalma
Diaqnostika üsulları
- Nəcis analizi: Parazitin aşkarlanması üçün 1 analiz kifayət etməyə bilər – 3 dəfə təkrar etmək tövsiyə olunur.
- Qıl qurdu üçün lent testi: Şəffaf lentlə anus ətrafından nümunə götürülüb mikroskop altında yoxlanılır.
- Vizuallaşma: Valideyn nəcisdə paraziti görürsə, bu da həkimə müraciət üçün kifayətlidir.
Qorunma yolları – sadə gigiyena qaydaları
- Yeməkdən əvvəl və tualetdən sonra əlləri mütləq sabunla yumaq
- Dırnaqları kəsmək və təmiz saxlamaq
- Çiy meyvə və tərəvəzləri yaxşı yumaq
- İçməli suyun keyfiyyətinə diqqət yetirmək
- Ətlərin yaxşı bişirilməsi
- Alt paltar və yataq dəsmallarını isti su ilə yuyub ütüləmək
- Oyuncaqlar və uşaq səthlərini tez-tez silmək və dezinfeksiya etmək
- Sanitar qovşaqlara valideyn nəzarəti vacibdir
Müalicə
Müalicə yalnız parazitin növünə uyğun və həkim tərəfindən təyin olunmalıdır.
Əksər hallarda ailənin bütün üzvləri eyni anda müalicə almalıdır, çünki yoluxma ev daxilində asan yayılır.
Xalq təbabəti barədə xəbərdarlıq
Sarımsaq, soda, bitki qarışıqları və sosial şəbəkələrdə yayılmış digər üsullar elmi təsdiq olunmayıb və uşaqlara ciddi ziyan verə bilər. Hər zaman ixtisaslaşmış pediatr və ya infeksionistlə məsləhətləşmək vacibdir.
Nəticə
Uşaqlarda bağırsaq qurdları sadə gigiyena qaydalarına əməl etməklə çox vaxt qarşısı alınan, vaxtında aşkarlanıb düzgün müalicə olunarsa, ağırlaşmadan sağalan xəstəliklərdir. Valideynlərin maariflənməsi və profilaktik baxışları bu infeksiyaların yayılmasının qarşısını almağın əsas yoludur.
Nərmin Əzizova, Pediatriya.az saytının təsisçisi