Tibb elmi tarixindən: İlk peyvəndin tarixi və müasir səhiyyədə əhəmiyyəti

18-ci əsrin sonlarında ingilis həkim Dr. Eduard Jenner tibbin gedişatını dəyişdirəcək bir müşahidə etdi. O, kənd yerlərində inək çiçəyinə (cowpox) yoluxmuş südçülərin daha sonra ölümcül çiçək xəstəliyinə tutulmadığını gördü. Bu faktı araşdıran Jenner 1796-cı ildə ilk dəfə inək çiçəyi yarasından götürdüyü materialı sağlam bir uşağa yeridərək eksperiment apardı. Uşaq yüngül formada xəstələndi, lakin çiçək xəstəliyinə yoluxmadı. Beləliklə, dünyanın ilk peyvəndi yaradıldı.

Bu kəşf sonradan beynəlxalq səhiyyə tarixində dönüş nöqtəsinə çevrildi. Çiçək xəstəliyi yüzilliklər boyu milyonlarla insanın ölümünə səbəb olmuş, sağ qalanlarda isə korluq və bədən çapıqları buraxmışdı. Jennerin metodu əsasında aparılan kütləvi peyvənd kampaniyaları nəticəsində Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 1980-ci ildə çiçək xəstəliyinin tamamilə yox edildiyini elan etdi.

Peyvəndlərin sağlamlıq üçün əhəmiyyəti:

Yoluxucu xəstəliklərin qarşısını alaraq minlərlə insanın həyatını xilas edir.

İmmunitet yaradaraq xəstəliklərin yayılma zəncirini qırır.

Xəstəlik səbəbindən yaranan əlillik və ölüm hallarını azaldır.

Səhiyyə sisteminə düşən yükü yüngülləşdirir.

Müasir tövsiyələr:

Peyvənd cədvəlinizə əməl edin və uşaqların peyvəndlərini vaxtında etdirin.

Səyahət edərkən getdiyiniz bölgəyə uyğun olaraq tövsiyə olunan peyvəndləri vurdurun.

İmmuniteti zəif şəxslər və risk qrupları (yaşlılar, hamilələr, xroniki xəstələr) peyvəndlərə xüsusi diqqət göstərməlidirlər.

Sosial mediada yayılan elmi əsası olmayan anti-peyvənd məlumatlarına deyil, rəsmi səhiyyə qurumlarının tövsiyələrinə etibar edin.

Eduard Jenner-in tarixi kəşfi göstərir ki, elmi müşahidə və düzgün tibbi tətbiq yalnız bir xəstəliyin deyil, bütöv bəşəriyyətin taleyini dəyişdirə bilər. Bu gün peyvəndlər sayəsində biz bir çox ölümcül xəstəliklərdən qorunuruq və gələcək nəsillər üçün daha sağlam dünya qurmaq imkanı əldə edirik.

Azmedinfo.az