Pika sindromu nədir?
Pika sindromu nədir?
Pika sindromu – 1 aydan uzun müddət davam edən və orqanizm üçün yad maddələrin (torpaq, palçıq, kağız, təbaşir, saç, boya, kül, gil, karandaş və s. kimi) davamlı olaraq qəbul edilməsi vərdişidir.
Xalq arasında ən çox “torpaq yemə” kimi bilinir və ən çox uşaqlarda rast gəlinir. Diaqnoz üçün uşağın ən azı 2 yaşı olmalıdıır. Çünki, 2 yaşdan aşağı uşaqlar hər bir şeyi ağızlarına aparır, belə ki, “dünyanı kəşf etmək” deyə vərdişləri vardır. Xüsusən 6 yaşına qədər uşaqlarda, aşağı sosial vəziyyəti olan ailələrdə və psixoloji problemləri olanlarda daha çox rast gəlinir.
Səbəbləri
Pika sindromun əsas dəqiq səbəbi bəlli olmasa da xüsusən anemiya olan (dəmir çatışmazlığı), mineral çatışmazlığı olan (sink, kalsium və s.), hemodializ alan (xronik böyrək çatışmalığı olanlar), psixiatrik xəstəliklər də (şizofreniya və s. ) və düzgün qidalanma olmayan (dieta da aid edilir) xəstələr arasında daha çox rast gəlinir.
Əlamətləri
- Qarın ağrısı
- Mədə-bağırsaq problemləri
- Nəcisdə qan
- İnfeksiyalar (xüsusən parazitar mənşəli).
Diaqnoz
Diaqnoz çox asan müşahidələr nəticəsində qoyulur. Misal olaraq açıq havada torpaq yeyən uşaq, qapalı yerdə ayaqqabıların altını yalaması, divarları qazıyıb torpaq parçalarını yeməsi və ya saxsıların içindəki torpağı yeməsi müşahidə oluna bilinər. Hətta bəzi uşaqların kağız yemələri və dayanmadan bateriyalaları ağızlarına aparmaları da Pika sindromunun göstəricisi ola bilər. Əgər bu yad cisim qida borusunda qalıbsa və ya mədəyə düşübsə mütləq həkimə müraciət etməli və endoskopik yolla çıxarılmalıdır.
Təhlükələri nədir?
Pika sindromunda yad cisim yemə vərdişi olduğundan yeyilən qida həzm sistemini narahat edə bilər. Ən çox bizi qorxudan yad cisimlərin bağırsaqda tıxanma verməsi və perforasiyalara (bağıraq deşilməsinə) səbəb olmasıdır. Diş problemləri də bu xəstələrdə rast gəlinə bilinər. Yeyilən qidanın həmçinin gigiyenik olmaması da infeksion və parazitar xəstəliklərə zəmin yaradır. Həmçinin qəbul edilən yad cisimlərə bağlı olaraq allergik hallar və zəhərlənmələr də müşahidə oluna bilinər. Əlbəttə ən çox bizi narahat edən ağır metal zəhərlənmələri olan (civə, qurğuşun və s.) zəhərlənmələridir.
Müalicəsi: Müalicədə əsas düzgün diaqnoz qoyulmalıdır. Uşağın müayinəsi, qida çatışmazlıqları, psixo-sosial və nevrolojik vəziyyət yaxşı qiymətləndirmək vacibdir. Ümumiyyətlə bilməliyik ki, uşaqda dəmir və sink çatışmazlığı varsa uşaqda zehni inkişaf problemləri rast gəlinə bilinər. Həkiminiz ehtiyac bilərsə qan laborator testlərinin keçirilməsini təyin edə bilər. Əsasən xəstələrdə çatışmayan qida maddələri yerinə qoyulduqda bu vəziyyət aradan qalxır. Bu həm dərman kimi, həm də təbii qidalarla möhkəmləndirilməlidir. Dəmir çatışmazlığı müəyyən edildikdə qaraciyər, qırmızı ət, bəhməz, balıq, yumurta, paxlalılar və yaşıl yarpaqlı tərəvəzlərə; sink çatışmalığında quru paxlalılara, buğda unu və dəniz məhsullarına, həmçinin süd, qatıq, pendir kimi süd məhsullarına üstünlük verilməlidir. Əgər bu davranışlar müalicələrə baxmayaraq keçmirsə, psixoloq məsləhəti almağı da məsləhət görürük. Həmçinin ailələr çox diqqətli olmalı, maariflənməli və uşaqlarına nəzarəti artırmalıdırlar.
Nadir hallarda da olsa bəzən təcili cərrahi müaxiləyə də ehtiyac ola bilər.