Körpələrin dərisində qabıqlanma – Seborik dermatit
Körpələrin dərisində qabıqlanma – Seborik dermatit
Körpələr doğulduqdan sonra sürətlə böyüyürlər. Bu dövrdə dəri altındakı yağ vəzilərində çox yağ ifraz olunur və yaranan yağ təbəqəsi nəticəsində ölü hüceyrələr dəriyə yapışır saç diblərinə yapışan qabıqlanma kimi görünən seboreik dermatitə səbəb olur. Körpələrin başında çoxlu miqdarda yağlı maddələrin toplanması nəticəsində, quru dəri qabıqlanması halında, saçlı dəriyi örtən ağ və ya sarımtıl- qəhvəyi rəngli təbəqə yaranır. Bir çox hallarda körpə 3 ayına çatdıqda seborik dermatit öz-özünə yox olur. Çox nadir hallarda 1 yaşa qədər davam edə bilər. Bu qabıqlanma sadə tətbiqlərlə keçməklə bərabər diqqətsizlikdən ağırlaşa da bilər.
Başın dərisindən qaşlar, kirpiklər, alın, üz, burun və qulaqların ətrafındakı qıvrımlara, döşə, qoltuq altına və qasığa da yayıla bilinər. Körpələrdə ən çox baş dərisində görülür. Seborik dermatit qırmızı dəri və ya iltihablanma olmadan incə ağ pulcuqlar şəklində olur.
Qabıqlar qaşıntılı olmur və körpələri incitmir. Bəzi həssas dərili uşaqlarda hətta bez nahiyəsində belə səpkilər müşahidə oluna bilinər. Qabıqlanma əgər bez nahiyəsində müşahidə edilirsə çox vaxt göbələk infeksiyası ilə bərabər görülür. Əgər göbələk infeksiyası qoşulubsa bu uşağı çox narahat edər və qaşıntılı olar. Seboreik dermatit əsasən 1 yaşın sonunda itir.
Seborik dermatitin səbəbi bilinmir. Lakin, genetik səbəblər, yağ vəzilərində və saç köklərində çox fazla dəri yağı toplanması ilə bərabər stress, kimyəvi qıcıqlandırıcı maddələr, quru və soyuq havanın təsirinin kombinasiyasına da bağlıdır. Bəzi mənbələr, bu seboreik dermatitin anadan körpəyə keçən hormonlara bağlı olduğunu düşünülür.
Bunlardan başqa hamamdan sonra saçların nəmli qalması, körpənin başının həmişə bağlı saxlanılması, otağın çox isti olması və vitamin çatışmazlığı kimi hallarda saç dərisində qabıqlanmaya səbəb olur.
Seboreik dermatit, körpələrdə gigiyenik qaydalara riayət etməmək nəticəsində yaranmır.
Körpələrdə və uşaqlarda seboreik dermatit, saçlı dəridə və ya bədəndə aşağıdakı əlamətlərlə ortaya çıxır:
- Saçlı dəridə ağ və ya sarı rəngli qabıqlanma;
- Qalın, yağlı və pulcuqlanmış saç;
- Saç dərisində bəzən pis qoxunun olması;
- Çox artdıqda və müalicə edilmədikdə uşaqda narahatçılıq yaradır.
Müalicəsi
Xəstəlik kimi baxılmadığı üçün xüsusi müalicə metodu yoxdur. Çox körpələrdə öz özünə keçir. Saç dərisini çimizdirmədən əvvəl körpə yağı və ya körpə üçün xüsusi kremlər ilə masaj edilərək qabıqların yumşaldılması, körpə şampunu ilə yuyulması, ardınca daraqla yavaş yavaş daranması qabıqlanmanı təmizləyər. Lakin, zədələmək və ya qoparmaq qətiyyən olmaz. Həmçinin sürtülən məhsullar yaxşı təmizlənməlidir. Yoxsa təkrar olaraq saç diblərində yağ toplanması olar. Uşağa yaxşı qulluq edildikdə heç bir müalicə tələb edilmir. Ailələr daha çox zeytun yağı və hamam da incə daramalarla etdiyi görülmüşdür. Zeytun yağı qətiyyən istifadə olunması məsləhət görülmür. Çünki, kəskin olduğundan dəri bütövlüyünü pozub göbələk infeksiyasının yaranıb yayılmasına səbəb olur. Seboreik dermatitə göbələk infeksiyası da qoşulubsa, ona da uyğun müalicə aparılması məsləhət görülür. Keçməyən seboreik dermatitlərdə mütləq həkimlə məsləhətləşin. Göstərilmişdir ki, saç dərisində çox ağır qabıqlanması olan uşaqlarda allergik görmə reaksiya çox yüksəkdir. Saçlı dəridə qanama, axıntı və ya bədənin digər nahiyələrinə yayılıbsa onda mütləq həkimə müraciət edilməlidir. Həmçinin qabıqların ətrafında qızarıqlıq, qaşıntı, narahatçılıq, sızanağa bənzər səpgilər qabıqların ətrafına yaranırsa, dəridə temperatur artması olursa həkimə mütləq müraciət edin.
Körpələrdə başın dərisində qabıqlanma üçün şampun seçildikdə diqqət edilməsi vacib olan aşağıdakı xüsusiyyətlərdir:
- Pediatrik və dermatoloji testlərdən keçmiş olması;
- Allergik dərilərə uyğun olması;
- Sabun, paraben kimi zərərli kimyəvi maddələr olmaması;
- Şampunlara diqqət olunmalıdır. Çünki, kimyəvi maddə tərkibində olan şampunlar daha da allergik problemləri artıra bilər.
Hər gün körpə çimizdirilsə belə dərinin qurumamasına və nəmləndirilməsinə diqqət edilməlidir. Qabıqlanma azalmağa başladıqdan sonra 2-3 gündə bir çimizdirlə bilinər. Əsasən ailələr əmgəyə görə uşağın saçlı dərisinə masaj etməkdən çəkinirlər. Lakin, beyin toxumusu əmgəyin bilavasitə altında yerləşmədiyi üçün çox yumşaq və incə hərəktlərlə masaj etmək olar.
Nərmin Əzizova
K.Y.Fərəcova adına ETPİ-nin həkimi və dissertantı