Ailələr üçün məişət qəzaları olan zəhərlənmələrin qarşısını alınması üçün vacib məlumatlar
Hal – hazırda evdə uşaqların daha çox vaxt keçirməsi ilə əlaqədar olaraq zəhərli maddələrdən uzaq durmağa çalışmalıyıq. Zəhərlənmələr zəhərli maddələrin çox qəbul edilməsinə bağlı olaraq ortaya çıxan hətta ölümə qədər gedə bilən müxtəlif orqanların zədələnməsinə səbəb olan vəziyyətdir. İməkləmə dövründən başlayaraq 5 yaş arası dövrdə uşaqlar arasında sıx rast gəlinir. Bu yaş qrupu aralığında uşaqlar hər şeyi ağızlarına apararaq əşyanı tanımağa çalışırlar. Açıqlıqda qoyulan dərman və ya oxşar zəhərli maddələrin uşaq tərəfindən qəbulu və ya içilməsi ciddi mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Dərmandan savayı zəhərli maddənin qəbuluna misal olaraq paltar suyu, yağ təmizləyici kimyəvi maddələr, qaz yağı, böcəklər üçün olan zəhərlər, siçan zəhərini misal göstərə bilərik. Bu maddələrin böyük bir qisminin yandırıcı təsiri vardır, yemək borusu və ya ağciyərlərdə geriyə dönməz zədələr yarada bilər. Həmçinin ölkəmizdə qazlı ocaqlar çox istifadə olunduğundan dumandan boğulmalar və dəm qazından zəhərlənmələrə çox rast gəlinir. Hətta evlərdə saxlanılan bəzi dekorativ bitkilərin yeyilməsi nəticəsində də zəhərlənmələr baş verə bilər.
Bu cür hadisənin baş verməməsi üçün nə edə bilərik?
- Dərmanları uşaqların əli çatmayacaq yerlərə və açarlı dolablara qoymağa üstünlük verməlisiniz.Unutmayaq ki, uşaqlar stuldan istifadə edərək də istədikləri əşyanı əldə edə bilərlər. Ona görə bunu da düşünərək hərəkət etməlisiniz.
- Uşaqların qabağında dərman içməyin (istifadə etməyin). Onlar özlərini böyüklərə oxşatmaq üçün yamsılayaraq istifadə etməyə çalışa bilərlər.
- Dərman istifadəsi zamanı ani olaraq bir işlə məşğul olmalı olduqda (telefona cavab vermə, qapı açma) onda tez dərmanı gizlədin. Çünki, uşaqlar tez hərəkət edərək ələ keçirə bilər və hadisələrin ani baş verdiyini unutmamalıyıq.
- Gecə və ya qaranlıq otaqda uşağınıza dərman verməyin, işığı yandırın.
- Dərmanların şirniyyat və ya oyuncaq olduğunu göstərən hərəkətlər etməyin. Məs: dərman qutusunu və ya istifadə olunmuş şprisi uşağa oynaması üçün əsla verməyin.
- Uşağınıza dərman verməli olduqda ona bunu nə məqsədlə verdiyinizi və nə qədər müddət istifadə edəcəyini ona uyğun dillə izah edin.
- Təmizlik maddələrini uşağınızdan uzaq saxlayın. Çalışın bu tip əşyaları yuxarı rəflərə yerləşdirəsiz.
- Əgər evdə təmizlik maddəsindən istifadə etmisinizsə evi havalandırmağı və sildiyiniz səthləri su ilə durulamağı və qurutmağı unutmayın.
- Təmizlik maddələrini əsla su və ya ona oxşar şüşələrə qoyulmamalıdır. Bu maddələr stəkana və ya butulkaya qoyulduqda nəinki uşaq hətta böyük də çaşıb içə bilər.
- Dərman və ya kimyəvi maddə əgər qəbul edilibsə uşağı qusdurmağa cəhd etməyin. Belə ki, bu halda qida borusunun təkrarən zəhərli maddə ilə təması olur. Təmas etmiş əli, gözü və ağzı bol su ilə yuya bilərsiniz. Qatıq və s. kimi qidalar yedirmədən və içirilmədən dərhal ən yaxın səhiyyə ocağına müraciət olunmalıdır.
- Böcək və siçan zəhərləri kiçik yaşlı uşaq olan evlərdə döşəməyə (pola) sərpilməməli və uşaqlar nəzarət altında saxlanılmalıdır.
Mütəxəssis pediatr Dr.Nərmin Əzizova