Uşaqların Günəş Eynəyi Taxması Nə Üçün Vacibdir? Həkim-mütəxəssis Nərmin Əzizova

Uşaqların gözləri böyüklərlə müqayisədə günəş işığına daha həssasdır və ultrabənövşəyi (UV) şüalara qarşı daha zəif müdafiə olunur. Xüsusilə 10 yaşına qədər olan uşaqlarda göz bəbəkləri daha geniş, göz linzaları isə daha şəffaf olur. Bu, zərərli şüaların birbaşa torlu qişaya (retina) çatmasına və orada zədələnmələr yaratmasına səbəb ola bilər.

Zamanla bu şüalar erkən yaşda katarakta, makula degenerasiyası, retina zədələnməsi və görmə qabiliyyətinin azalması kimi ciddi göz problemlərinə yol aça bilər.

Araşdırmalar nə deyir?

• Amerikalı pediatrik oftalmoloqlar bildirirlər ki, insan ömrü boyunca aldığı ultrabənövşəyi şüaların təxminən 80%-i 18 yaşına qədərki dövrdə toplanır.
• Hər il 1 milyona yaxın insan günəşlə bağlı göz zədələnmələri səbəbilə oftalmoloji yardıma ehtiyac duyur.
• Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) qeyd edir ki, UV şüaları təkcə dərini deyil, göz sağlamlığını da təhlükəyə atır – xüsusilə uşaqlarda.

Uşaqlar günəş eynəyi taxmağa nə zaman başlamalıdır?

Göz həkimləri uşaqlara 6 aylıqdan etibarən günəş eynəyi taxmağı tövsiyə edir.

• 0–2 yaş: Yumşaq, elastik və rezin bantlı modellər üstünlük təşkil etməlidir. Bu dövrdə həm eynək, həm də baş örtüyü ilə birgə qoruma vacibdir.
• 2 yaşdan sonra: Klassik dizaynlı, lakin uşaq ölçüsünə uyğun modellərə keçmək olar. Əgər uşaq eynəyi daim çıxarırsa, onu tədricən alışdırmaq faydalıdır.

Uşaqlar üçün düzgün günəş eynəyi necə seçilməlidir?

1. UV qoruma səviyyəsi – “Klas” dərəcəsi:

Günəş eynəkləri 5 sinfə bölünür:

• Klas 0: Qoruma yoxdur (yalnız estetik).
• Klas 1: Aşağı qoruma (uyğun deyil).
• Klas 2: Orta səviyyə.
• Klas 3: Güclü qoruma – uşaqlar üçün ideal.
• Klas 4: Yüksək parlaqlıq və dağlıq ərazilər üçün – maksimum qoruma.

Uşaqlar üçün ən azı Klas 3 və ya Klas 4 qoruma səviyyəli eynəklər seçilməlidir.

2. Şüşə keyfiyyəti və UV filtri:

• Tünd rəngli olması qoruma demək deyil – UV filtri olmalıdır.
• UV400 işarəsi olan eynəklər 100% ultrabənövşəyi qoruma təmin edir.
• Şüşələr görməni zəiflətməməli, görüntü təhrif etməməlidir.

3. Material və təhlükəsizlik:

• Şüşələr polikarbonat olmalıdır – yüngül və zərbəyə davamlı.
• Çərçivə yumşaq, elastik və toksik olmayan materialdan olmalıdır.
• Allergiyaya səbəb olmayan məhsullara üstünlük verin.

4. Üz quruluşuna uyğunluq:

• Eynək üzə tam oturmalıdır və kənardan günəş işığı daxil olmamalıdır.
• Burun və qulaq nahiyəsində diskomfort yaratmamalıdır.

5. Göz xəstəliyi olan uşaqlar:

• Miyopiya, hipermetropiya və ya astiqmatizmi olan uşaqlar üçün optik dərəcəli günəş eynəkləri mütləqdir – bu zaman həkimlə məsləhətləşmək vacibdir.

Yalnız yayda yox!

Ultrabənövşəyi şüalar təkcə yayda deyil, buludlu havada, qış aylarında və qarlı-sulu mühitlərdə də mövcuddur.

• Qışda qar UV şüalarını 80%-ə qədər əks etdirə bilir.
• Dəniz sahillərində və qumlu ərazilərdə də UV təsiri güclənir.

Ona görə uşaqlara ilboyu günəş eynəyi taxmaq vərdişi aşılanmalıdır.

Nəticə və valideynlərə tövsiyə

• Günəş eynəyi sadəcə aksessuar deyil – uşaq gözlərinin qorunması üçün tibbi zərurətdir.
• Keyfiyyətsiz və ucuz eynəklər, UV filtri olmayan modellər gözə daha çox zərər verə bilər.
• Uşaqlara eynəyi sevdirin – sevdikləri rənglərdə, cizgi qəhrəmanlı modellər motivasiyaedici ola bilər.
• Eynək taxmaqla yanaşı, kənarları geniş papaqlar və kölgədə oyunlar da günəşdən qorumanın faydalı yollarıdır.

Nərmin Əzizova, Pediatriya.az saytının təsisçisi