Uşaqlarda inaq: əlamətləri və müalicəsi - Həkim Nərmin Əzizova

İnaq – yuxarı tənəffüs yollarının, xüsusilə qırtlaq (səs tellərinin) və nəfəs borusunun iltihabı və ödemi ilə müşahidə edilən infeksion bir xəstəlikdir.

İnaq uşaqlarda 6 ay – 3 yaş aralığında daha çox müşahidə edilir. 6 yaşdan çox olan uşaqlarda bu xəstəliyə nadir hallarda rast gəlinir. Xüsusilə bu xəstəliyə payız və qış aylarının başlanğıcında daha çox təsadüf olunur.

Uşaqlarda hava yollarında yaranan kiçik miqdarda ödem hətta əhəmiyyətli dərəcədə daralmaya və tənəffüsün tezləşməsinə səbəb ola bilər. İnağın əsas törədiciləri viruslardır.

İnaq xəstə uşaqdan sağlam uşağa keçə bilər. Yoluxma əsasən asqırma və öskürmə zamanı hava damlaları vasitəsilə keçir.  İnfeksiya sağlam uşağa xəstə uşağın istifadə etdiyi əşyalardan və başqa yollarla da  keçə bilər.

Əgər sağlam uşaq bu xəstəliyə yoluxubsa 2 – 3 gün ərzində inaq daha da inkişaf edə bilər.

İnaqda əlamətlər necə olur?

Uşaqlarda inaq tipik olaraq bir neçə gün davam edən yüngül qızdırma, burun axıntısı, farengit və yüngül öskürəkdən sonra anidən xüsusilə də gecələr yaranır. Uşaqlarda xarakterik olaraq hürücü tərzdə öskürək, səsin tutulması, kobudlaşması və qalınlaşması, həmçinin, döş qəfəsinin dartınması müşahidə edilir. Valideynlərin təcili yardıma müraciətinə səbəb olan əsas şikayətləri tipik olaraq gecələri yuxudan oyandıran hürücü tipli öskürək və bərabərində görülən stridordur (nəfəs almada olan xorlama, yəni çətinləşmə).Yuxarı tənəffüs yollarının obstruksiyası (ödemi) artdıqca uşaqda nəfəs almada çətinlik , sürətli nəfəs alma, narahatlıq, ağız ətrafında, dırnaq və dodaqda göyərmə müşahidə edilir.  Bu dövrdə yüngül dərəcəli qızdırma ilə yanaşı 39- 40 dərəcəyə qədər yüksələn qızdırma da müşahidə edilə bilər. Bəzi uşaqlarda qızdırma müşahidə olunmur. Uşaqlar hürücü öskürək tutması zamanı tənəffüs çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün məcburi pozisya alaraq yatağın içində oturmağa və ya ayaq üstə durmağa çalışırlar.

Bu vəziyyət bir neçə gün davam edərək getdikcə azalır və əksər hallarda bir həftə ərzində tamamilə keçir.

Uşaqlar böyükdürsə əlamətlər daha yüngül ola bilər. Boğulma tutmaları zamanı ailələr və uşaqlar qorxu, narahatçılıq keçirə  və həyəcanlana bilərlər. Uşaqlarda həyəcanlanma və ağlama əlamətləri daha da artırır. Hətta bu zaman şüur pozula bilər. Çox ağır hallarda hürücü öskürək olmayıb sadəcə dərin döş qəfəsi dartınmaları da müşahidə edilə bilər.

Xəstəxanaya yatırılmalı olan vəziyyətlər aşağıdakılardır:

• Nəfəs almada çətinlik;
• Yüksək qızdırma;
• Hürücü tərzdə öskürək;
• Səs tutqunluğu/ səsdə kobudlaşma olması;
• Dəri və dırnaqlarda göyərmə;
• Döş qəfəsində çəkilmə.

İnaq zamanı ilkin olaraq nə etmək lazımdır?

İnaq  uşaqlar üçün qorxulu ola bilər.  Tənəffüs çatışmazlığı sürətlə inkişaf edə və ağırlaşa bilər.

İnaq müşahidə edilən uşağın sərin hava ilə 10-15 dəqiqə ərzində nəfəs alması belə uşağın simptomlarını yüngülləşdirir. Uşağın rahat nəfəs ala bilməsi üçün uşağın sərin havaya çıxarılması və ya yanına sərin buxar verən cihaz qoyulması məsləhət görülür.  Nəmləndirilmiş hava səs tellərinin ödemini azaldır və beləliklə simptomlar azalır. Körpələrdə və uşaqlarda burnun seliklə tıxanıqlığı da tənəffüsü çətinləşdirir. Bu zaman burnun xüsusi spreylər ilə yuyulması tənəffüsü asanlaşdırır. Uşaq yatarkən başın altının yüksəldilməsi onun tənəffüsünü asanlaşdıracaqdır. Qızdırma varsa qızdırma salıcı verilə bilər.

İnaq müşahidə etdiyiniz zaman həkiminizlə əlaqə saxlamaq məsləhət görülür. İnaq zamanı xəstəxanaya müraciət edilməlidir. Həkiminizin etaplı olaraq edəcəyi müalicə (oksigen, steroid və inhale adrenalin) uşağınızın daha tez yaxşılaşmasına imkan yaradacaqdır.

Nərmin ƏZİZOVA,

Pediatriya.az saytının təsisçisi