Körpələr üçün “3 Gün Gözləmə Qaydası”. Həkim Nərmin Əzizova, həkim Əli Quliyev

Həkim Nərmin Əzizova,
Neonatoloq, K.Y. Fərəcova adına Pediatriya Elmi-Tədqiqat İnstitutu; Azərbaycan Tibb Universiteti, I Uşaq Xəstəlikləri kafedrası; Pediatriya.az təsisçisi

Həkim Əli Quliyev,
Tibb üzrə fəlsəfə doktoru, pediatr-uzman, Azərbaycan Pediatriya Cəmiyyətinin sədri, MedEra Hospital Pediatriya şöbəsinin müdiri

Giriş

Körpələr həyatlarının ilk aylarında əsasən ana südü və ya süni qida ilə qidalanırlar. Təxminən 6-cı aydan etibarən isə əlavə qidaların az porsiyalarla təqdim olunmasına başlanılır. Bu mərhələdə əsas məqsəd körpənin yeni dadlara, teksturalara və qidalara uyğunlaşmasını təmin etmək və bu zaman mümkün allergik reaksiyaların və həzm problemlərinin qarşısını almaqdır.

“3 Gün Gözləmə Qaydası” nədir?

Bu metod yeni bir qidanın təqdim olunmasından sonra növbəti yeni qidanın verilməsinə qədər ən azı 3 gün gözləməyi tövsiyə edir. Bu müddət ərzində körpənin orqanizminin həmin qidaya verəcəyi reaksiyalar – o cümlədən allergik reaksiya, həzm pozğunluğu və ümumi narahatlıq əlamətləri müşahidə edilir.

Bu 3 günlük fasilə həm ani, həm də gecikmiş tipli qida reaksiyalarının üzə çıxması üçün kifayət qədər zamandır. Qidaların tək-tək verilməsi həm də körpənin yeni dadlara adaptasiyasını asanlaşdırır.

Praktik Nümunə

Əgər körpə ana südü və ya süni qida ilə qidalanırsa, ilk əlavə qida kimi buxarda bişmiş kartof (az miqdarda zeytun yağı ilə) təqdim edilə bilər. İlk gün 1–2 çay qaşığı ilə başlanır, növbəti 2 gün ərzində porsiya bir qədər artırılır. Əgər reaksiya müşahidə olunmazsa, 4-cü gündən başqa bir yeni qida – məsələn, düyü sıyığı – əlavə edilə bilər.

Körpədə allergik reaksiyanı necə tanımaq olar?

Yeni qidaya qarşı allergik reaksiyalar bəzi hallarda qidanın qəbulundan dərhal, bəzən isə 1–2 gün sonra baş verə bilər. Bu simptomlara diqqət yetirin:

• Dəridə səpgilər, qaşınma, qızartı (xüsusilə yanaqlarda və bez nahiyəsində)
• Qaz yığılması ilə bağlı sancı, köp, qusma, ishal, nəcisdə qan
• Gecə yuxusuzluğu, narahatlıq
• Tənəffüs əlamətləri: burun tutulması, xırıltı, öskürək

Əgər bu əlamətlər müşahidə olunarsa, həmin qida dərhal rasiondan çıxarılmalı və 2–3 həftədən sonra həkimlə məsləhətləşərək yenidən sınaqdan keçirilməlidir.

“3 Gün Qaydası” nə vaxta qədər tətbiq olunmalıdır?

Əgər körpə allergiyaya meyillidirsə və ya ailədə allergiya halları varsa, bu qaydanı 12 aya qədər davam etdirmək tövsiyə olunur. Əks halda, 9–10-cu aydan etibarən tədricən dayandırmaq olar.

Valideynlər üçün Yekun Tövsiyələr

✅ Yeni qidanı təqdim etdikdən sonra ən azı 3 gün gözləyin.
✅ Reaksiyaları izləmək üçün qida gündəliyi aparın.
✅ Əgər simptom müşahidə olunarsa, qidanı rasiondan çıxarın.
✅ Ciddi reaksiya baş verərsə, mütləq pediatra müraciət edin.

Elmi Əsaslar

• American Academy of Pediatrics (AAP). (2021). Introducing solid foods to infants.
• Gupta, R. S., Warren, C. M., Smith, B. M., və b. (2018). The prevalence of childhood food allergy in the United States: An updated review. JAMA Network Open, 1(6), e181450.
• Maslin, K., Dean, T., Arshad, S. H., və b. (2019). Nutritional interventions in infancy and later eating habits. Pediatric Allergy and Immunology, 30(4), 393–401.
• European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). (2020). Complementary Feeding: A Position Paper. J Pediatr Gastroenterol Nutr, 70(1), 141–156.

🔗 Əlavə oxu

🧠 Körpələrin qidalanması, əlavə qidaya keçid, allergen qidalar və valideynlər üçün faydalı tövsiyələrlə bağlı digər yazılarla tanış olmaq üçün Pediatriya.az saytının Qidalanma bölməsinə daxil olun:
➡️ https://pediatriya.az/kateqoriyalar/qidalanma/