Uşaqlarda qurd xəstəlikləri barədə. Həkim Nərmin Əzizova
Uşaqlarda qurd xəstəlikləri barədə
Parazitlər bağırsaqlarda yaşayan “dəvət edilməmiş” qonaqlardır. Gözlə görülməyən yumurtaların ağız yolu ilə alınması nəticəsində yumurtların bağırsaqlarda yerləşərək yaşamağa başlaması nəticəsində olan infeksion xəstəlikdir. Parazitlər bəzən zərər vermədən bağırsaqlarda yaşayırlar, bəzən də zərər verərək hətta fiziki inkişafın ləngiməsinə, anemiyaya səbəb ola bilirlər. Təkrarlayan qarın ağrıları, qarın köpünün çox olması, davamlı olmayan ishallar, nəcisin konsistensiyasının yumşaq olması və ya qığ kimi ifrazat, burun qaşıntısı, anusda qaşınma, gecələr ağızdan su ifrazatı, diş qıcırtma, dil kənarında qabarıqlar, çəkidə yaşıdlarına görə geri qalması, səhərlər ürək bulanma, ağız qoxusu, iştahasızlıq və ya çoxlu yemək yemə, bədəndə qaşıntılar müşahidə edilə bilinər.
Əlamətləri aşağıdakılardır:
- Şiddətli qarın ağrısı;
- İştahsızlıq və halsızlıq;
- İshal;
- Qarında köp;
- Ürək bulanma və qusma hallarının tez-tez təkrarlanması;
- Anusda qaşıntı;
- Yuxuda narahatçılıq, diş qıcıtma;
- Yuxuda ağızdan tüpürcək axması;
- Bədəndə qaşıntı;
- İnkişafdan geri qalma və ya çəki artımının olmaması.
Bu əlamətlərdən bir neçəsinə birlikdə rast gəlindikdə bağırsaq parazitindən şübhələnilə bilinər.
Bağırsaq parazitləri heç bir əlamət olmadığı kimi bağırsaqdakı parazit miqdarına və uşağın vəziyyətinə uyğun olaraq dəyişir. Qıl qurdu olan uşaqlarda ən çox anusda qaşınmalar müşahidə edilir. Bu əsasən gecələr qıl qurdunun anusun ətrafına yumurtalarını qoymasından yaranır. Yuxusuzluq, gecə qorxuları, diş qıcıtma, gecə yerini islatmalara rast gəlinə bilinər. Bağırsaq soxulcanları (askarid) qarın ağrısı, qarında gərginliyə səbəb olur. Parazit sayı çox miqdardadırsa hətta bağırsaq tıxanmasına da səbəb ola bilər. Çəngəlli soxulcan (ankilostomiaz) isə qarın ağrısı, iştahsızlıq, həzmsizlik, qarında köp, ishal və qansızlıq əlamətləri ilə müşahidə edilir. Amobiaz olan ishallarda isə nəcisin qanlı və selikli olması müşahidə edilir. Lambliada isə yağlı, qoxulu ishallara səbəb olur.
Diqqət ! Bağırsaq parazitlərdən qorunma yolları:
- Əl gigiyenasına ciddi diqqət edilməlidir. Tualetdən, yemək yeməzdən əvvəl, evə gəldikdə əlləri yumağa adət edilməlidir. Parazit yumurtaları dırnaq aralarında qala biləcəyindən dırnaqlar nizamlı olaraq kəsilməldir;
- Çiy yeyilən tərəvəz və meyvələr təmiz yuyulmalı, içilən suların təmizliyinə, ətlərin yaxşı bişirilməsinə diqqət edilməlidir;
- Qıl qurdunun yumurtları alt paltarında və yataq örtüklərində qala biləcəyindən yüksək temperaturda yuyulmalı və ütülənməlidir;
- Yemək yeyilən yerlər, bağçalar, məktəblər və ümumi istifadə edilən yerlərdə əşyalar, oyuncaqlar tez-tez təmizlənməli və otaq havası tez-tez dəyişdirilməlidir;
- Uşaqların istifadə etdiyi ümumi sanitar qovşaqları da youxmanın vacib rol oynayır. Ona görə uşaqların istifadə etdiyi tualetlərə nəzarət olunmalıdır;
- Digər gigiyena qaydalarına ciddi riayət olunmalıdır.
Diaqnoz necə qoyulur?
Diaqnoz nəcisin analizi əsasında qoyulur. İlk testdə parazit və ya yumurtası tapılmazsa, test 3 dəfə təkrarlanır. Qıl qurdunu, anusa şəffaf band yapışdırılıb alınan nümunədə də yumurtalar müəyyən edilə bilər. Hətta uşaq gecə narahat olduğu vaxt uşağın altını açıb baxdıqda anus yaxınlığında açıq rəngli, təqribi 1 sm uzuluqda qıl qurdu görülə bilinər. Valideynlərin nəcisdə qurd görməsi belə müalicənin başlanması üçün kifayətdir.
Parazitin müalicəsi isə, cinsinə görə həkiminiz tərəfindən təyin edilir və ehtiyac olduqda bütün ailə müalicə olunur. Dərmanın dozası müəyyən edilən parazitə görə dəyişir. Çünki, bu infeksiya ailə arasında çox tez yayıla bilir. Bu səbəbdən də evdə yaşayan hamının müalicə almağı məsləhət görülür. Əgər bağırsaq paraziti müəyyən edilibsə uşağın fiziki inkişaf geriliyinə səbəb olmasın deyə mütləq müalicə aparılmalıdır.
Nərmin Əzizova, Pediatriya.az saytının təsisçisi